Zagięta Czwórka w rogu

Jednym z kształtów, który sprawia problemy przy nauczaniu Go, jest kształt nazywany "zagięta czwórka w rogu". Kształt wzorcowy pokazany jest w pozycji 1, diagram 1-1. Żeby żyć, czarny musi rozpocząć ko w '2' w pozycji 2, na co biały odpowiada '3' rozpoczynając walkę ko, od której zależy życie czarnej grupy. Jeżeli czarny wygra ko (ignorując jakąś groźbę białego), może zabić biały kamień grając w 'a', robiąc dwa oka i ratując grupę. Jeżeli, z drugiej strony, biały wygra ko, może połączyć w '5' w pozycji 3, blokując czarnemu możliwość zrobienia dwu ok i zabijając jego grupę.

Pozycja 1	Pozycja 2	Pozycja 3
Diagram 1-1 Zagięta czwórka w rogu

Jak na razie wydaje się to jasne, więc gdzie jest problem? Spójrzmy na pozycję 4 na diagramie 1-2. Jest to jedna z możliwych rzeczywistych pozycji zagiętej czwórki - taka, jaka może wyniknąć w grze. Po analizie tej pozycji widać, że czarny nie może zagrać ani w 'a', ani w 'b'. Jeżeli to zrobi, postawi swoje kamienie w atari i jego grupa zginie. Popatrzmy teraz na możliwości białego. Jeżeli zagra w 'a', czarny zabije jego kamienie grając w 'b' i czarna grupa będzie żywa. ¬le. A co jeżeli biały zagra w 'b'? Sekwencja z Pozycji 5 jest wymuszona, po czym biały może zagrać w '3' na Pozycji 6 i pojawia się ko opisane na Pozycjach 1 - 3. Wszystko jest jasne, pozostaje tylko pytanie, gdzie jest ten problem?

Pozycja 4	Pozycja 5	Pozycja 6
Diagram 1-2

Problem leży w tym, że w pozycji 4 czarny nie może zrobić nic i rozpoczęcie sekwencji prowadzącej do ko zależy od białego. To oznacza, że biały może poczekać z rozpoczęciem tej sekwencji do momentu, aż czarny nie będzie miał żadnych gróźb na planszy, a czarny nie może mu w tym przeszkodzić! W gruncie rzeczy, biały może poczekać aż gra dojdzie do końca, na planszy nie będzie już punktów i wtedy rozpocząć ko - ko, które czarny będzie musiał przegrać. Może też zacząć to ko wcześniej jeżeli uważa, że na pewno je wygra. Tak, zagięta czwórka to pewny interes dla białego (albo czarnego, jeżeli zamienimy kolory).

Są różne sposoby postępowania z zagiętą czwórką. Niektóre zasady jasno stwierdzają, że czarny jest martwy (w pozycji 1), inne twierdzą, że pozycja ta powinna być rozegrana do końca ponieważ mogą pojawić się w grze inne pozycje, z których nie da się wyeliminować gróźb ko, zatem biały nie może być pewien jego wygrania. Są też opinie, że nawet jeżeli biały może usunąć wszystkie groźby ko, dokonanie tego może go kosztować pewne punkty i jeżeli zagięta czwórka jest traktowana jako martwa z definicji, oszczędza mu to kłopotów (i punktów). Jakąkolwiek regułę preferujesz, sugeruję próbę rozegrania ko do końca choćby po to, by lepiej zrozumieć zagiętą czwórkę.

Koncepcja seki

Kolejną specyficzną sytuacją, która może wyniknąć w grze w Go (i która powstaje dużo częściej niż zagięta czwórka) jest tak zwane seki. Seki jest sytuacją "wzajemnego życia", kiedy dwie grupy kamieni nie mają ok, lub każda pojedyńcze oko, ale mają wspólne oddechy i żadna z nich nie może zabić drugiej bez popełnienia samobójstwa. Zwróć uwagę na zaznaczone grupy w poniższych przykładach:

Pozycja 1	Pozycja 2
Diagram 2-1 Przykład seki

Popatrzmy na pozycje 1 i 2 na diagramie 2-1. W obu pozycjach żadna ze stron nie może zagrać w 'a' w strachu, że druga strona zagra 'b' i zabije kamienie przeciwnika. Impas. Wzajemne życie. Seki. Jedyną praktyczną różnicą pomiędzy pozycją 1 a pozycją 2 jest to, że w pozycji 2 obie grupy mają po jednym oku, podczas gdy w pozycji 1 nie mają oczu.

Seki nie jest możliwe jeżeli jedna grupa ma oko a druga nie - ta która ma oko wygrywa (chociaż istnieją pozycje seki w których jedna grupa ma rzeczywiste oko a druga fałszywe - przyczyną wydaje się to, że mimo iż kształt oka jest fałszywy, niedobór oddechów wewnątrz seki może uniemożliwić wykorzystanie tego defektu). Seki nie może również powstać jeżeli jedna z grup (lub obie) ma dwa oka, ponieważ w tym przypadku grupa ta jest żywa w zwykłym tego słowa znaczeniu.

Pozostaje problem - jak liczyć puste skrzyżowania wewnątrz seki? Znów, są tu różne podejścia, ale dla celów prostoty, zignorujmy te punkty. Obie grupy są żywe i są to wystarczająco pomyślne wiadomości dla obu graczy.

Uwaga: ruchy jak 'a' lub 'b' na diagramie 2-1 mogą być rozważane jako groźby ko, które nie mogą być wyeliminowane przez żadną ze stron, co może być dobrym argumentem na dogrywanie wcześniej omawianej pozycji zagiętej czwórki. To prawda, że grożąc w 'a' (albo 'b') gracz skazuje się na stratę kamieni które dotychczas żyły w seki, ale jeśli takie poświęcenie pozwoli mu uratować grupą postawioną w sytuacji zagiętej czwórki, może się to opłacać. Zależy to od relatywnych rozmiarów tych grup. Opłaci się poświęcić 10 kamieni w seki żeby uratować 20 kamieni w pozycji zagiętej czwórki.

Przypisy

• powrót do strony głównej "Jak grać w Go" Rafaela Bugajskiego